«Βιβλιοδρομίες» και οικουμενικός Ελληνισμός

Του Ελευθέριου Γείτονα
Γενικού Διευθυντή Εκπαιδευτηρίων Γείτονα

Είναι μεγάλη η τιμή που μας κάνετε να μας βραβεύσετε για το θεσμό των Βιβλιοδρομιών, στο πλαίσιο της Έκθεσης Βιβλίου εδώ στο Ζάππειο. Διπλή η χαρά διότι η διάκριση θα συνοδευτεί και από συνέργεια για τα πυρόπληκτα χωριά της Βόρειας Εύβοιας καθώς εσείς θα προσφέρετε βιβλία και εμείς με την αρωγή της εκπαιδευτικής μας κοινότητας σχολικά είδη για τα παιδιά. Ευελπιστούμε πως με αυτόν τον τρόπο θα ανακουφίσουμε την θλίψη της καλοκαιρινής καταστροφής  και θα βοηθήσουμε να ανθίσει στα χείλη των παιδιών το χαμόγελο, το όνειρο και η αισιοδοξία.

Οι Βιβλιοδρομίες είναι ένας πανελλήνιος διαγωνισμός ανάγνωσης και κατανόησης λογοτεχνικών βιβλίων προκηρύσσεται από τα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ για 24η συνεχόμενη χρονιά και αποτελούν για τους συνεργάτες μου και για εμένα προσωπικά θεσμό παιδαγωγικής ευχαριστίας και προσευχής.  Και τις χαρακτηρίζω έτσι διότι με τις Βιβλιοδρομίες εξασφαλίζονται στα παιδιά μας συνθήκες:

• Δροσοβόλου πνευματικής εγρήγορσης και αγαλλίασης
• Ανατροφοδοτούμενου εμπλουτισμού των γνώσεων
• Ανάπτυξη του προφορικού και γραπτού λόγου
• Απόκτηση της δεξιότητας κατανόησης κειμένου

Στην εκπαιδευτική κοινότητα των Εκπαιδευτηρίων ΓΕΙΤΟΝΑ έχει εδραιωθεί η πεποίθηση πως η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων συμβάλλει στη γλωσσική και αισθητική καλλιέργεια του αναγνώστη, τον ευαισθητοποιεί απέναντι στα προβλήματα της ζωής, τον προβληματίζει και διευρύνει ουσιαστικά τις προσωπικές του εμπειρίες.

Στόχοι του προγράμματος των Βιβλιοδρομιών, πέρα από τη δημιουργία ισχυρού κινήτρου για την ανάγνωση λογοτεχνικών ή άλλων εξωσχολικών βιβλίων, είναι και η ουσιαστική επαφή με σημαντικά έργα της ελληνικής και της παγκόσμιας λογοτεχνικής κληρονομιάς.

Η καλλιέργεια της ευγενούς άμιλλας μεταξύ των παιδιών και η ανάπτυξη του δείκτη συνεργασίας τους είναι ένας επιπλέον στόχος του προγράμματος, καθώς με τους όρους διεξαγωγής του διαγωνισμού προβλέπεται και η συμμετοχή σε ομάδες των 4 μαθητών.

Οι Βιβλιοδρομίες είναι ένας πανελλήνιος διαγωνισμός ανάγνωσης παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου που οργανώνεται και προκηρύσσεται από τα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ  επί 24 συναπτά έτη.  Είναι ένα παιχνίδι, μια δημιουργική και ευχάριστη δραστηριότητα που απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις των παιδιών και τα οδηγεί να γνωρίσουν σε βάθος την εποχή στην οποία αναφέρεται το βιβλίο και να αναπτύξουν δεξιότητες κατανόησης του κειμένου.

Στον διαγωνισμό των Βιβλιοδρομιών παίρνουν μέρος μαθητές της Δ΄, Ε΄ και Στ Δημοτικού από ολόκληρη την Ελλάδα, την Κύπρο και τον απόδημο Ελληνισμό.

Στο Γυμνάσιο οι Βιβλιοδρομίες παίρνουν την μορφή των Λογοτεχνικών Περιπλανήσεων με υπότιτλο: «Μια πόλη, ένας συγγραφέας».  Οι Λογοτεχνικές περιπλανήσεις προσφέρονται μόνο στους μαθητές των Εκπαιδευτηρίων ΓΕΙΤΟΝΑ εδώ και 24 χρόνια.  Και για το σχολικό έτος 2021 – 2022 ετοιμαζόμαστε να το προσφέρουμε σε παιδιά σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Η επιτροπή των Βιβλιοδρομιών του Σχολείου μας, ένα χρόνο πριν από την προκήρυξή τους  και μετά από διαδοχικές συσκέψεις και συζητήσεις, επιλέγει 4 λογοτεχνικά βιβλία για κάθε τάξη ακολουθώντας τους άξονες, τη στοχοθεσία και φιλοσοφία του προγράμματος.  Θα αναφέρω μόνο για να μην μακρηγορήσω πως και με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των βιβλίων για το σχολικό έτος 2020 – 2021 και για το σχολικό έτος 2021 – 2022.

Για τις Βιβλιοδρομίες 2021 επιλέχθηκε η θεματική ενότητα: «1821-2021: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση».  Μέσα από λογοτεχνικές διαδρομές τα παιδιά απέκτησαν πλούσιες γνώσεις, ανέπτυξαν την κριτική τους σκέψη και κατανόησαν πως ο αγώνας για την εθνεγερσία, μείζον ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές γεγονός, ήταν ένα πολυπαραγοντικό και πολυεπίπεδο συμβάν, που συνέβαλε τα μέγιστα στη συγκρότηση ενός ενιαίου και ελεύθερου ελληνικού κράτους.  Τα παιδιά εντρύφησαν στα λόγια του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού: «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές» και, με όχημα τη μαγεία της λογοτεχνίας, οδηγήθηκαν σε δημιουργικές περιπέτειες, σε περιπλανήσεις γνώσης, αυτοσυνειδησίας και φαντασίας, αποκομίζοντας πολύτιμα διδάγματα.  Απώτερος στόχος να έχουν: «Πάντα ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής τους».

Για τις Βιβλιοδρομίες 2022 επιλέχθηκε η θεματική ενότητα «1922 – 2022: 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή».  Μέσα από λογοτεχνικές διαδρομές τα παιδιά θα αποκτήσουν πλούσιες γνώσεις, θα αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και θα κατανοήσουν πως η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί τη μεγαλύτερη τραγωδία που γνώρισε ο νεότερος ελληνισμός.  Επιδιώκουμε οι μαθητές και οι μαθήτριες να αναπτύξουν ιστορική σκέψη και συνείδηση και να έρθουν σε γόνιμη και ουσιαστική επαφή με τα πολιτιστικά στοιχεία που μεταλαμπάδευσαν στον ελληνικό χώρο οι Μικρασιάτες πρόσφυγες.  Επίσης να γνωρίσουν τα προβλήματα αποκατάστασης και ενσωμάτωσής τους και να αποκομίσουν χρήσιμα συμπεράσματα για τη σύγχρονη πραγματικότητα.

Οι Βιβλιοδρομίες σε αριθμούς λένε ότι κάθε χρόνο περίπου 3.400 παιδιά που συμμετέχουν αγοράζοντας από 4 βιβλία το κάθε παιδί δημιουργούν μια κίνηση στην αγορά του βιβλίου και μια πράξη αποδοχής του από την ελληνική οικογένεια.  Αξίζει να επισημάνω ότι τα τελευταία χρόνια οι συμμετοχές στην Κύπρο άγγιξαν τις 1.300.  Είναι ένας αριθμός ρεκόρ σε σχέση με τον μαθητικό πληθυσμό της Ελλάδας.  Κι ακόμη κατά την διεξαγωγή του Διαγωνισμού τον Μάϊο λειτουργούν πέρα από το Εξεταστικό Κέντρο του Σχολείου μας 30 ακόμη Εξεταστικά Κέντρα σε ολόκληρη την Ελλάδα και την Κύπρο.

Αξίζει ακόμη να επισημάνουμε ότι τα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ συνεργάζονται με το Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχουν την στήριξη της επιστημονικής επιτροπής, τακτικών καθηγητών με επικεφαλής την κα. Ευγενία Μαγουλά, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο ΕΚΠΑ.  Νοιώθουμε ευγνώμονες και ευχαριστούμε την επιστημονική αυτή επιτροπή.
Κυρίες και Κύριοι αφού αναφερθήκαμε στη δομή των Βιβλιοδρομιών αξίζει να αναφερθώ με λίγα λόγια:

• Πως τα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ έφτασαν στη διακόνηση του θεσμού
• Ποιο είναι το φιλοσοφικό και παιδαγωγικό πλαίσιο από το οποίο αναβλύζουν οι πέραν του υποχρεωτικού αναλυτικού προγράμματος δραστηριότητες

Τα Εκπαιδευτήρια ΓΕΙΤΟΝΑ διαμορφώνουν τα προγράμματά τους με βάση το αξίωμα:  Διαπαιδαγωγούμε τον ελεύθερο Έλληνα των ανοιχτών οριζόντων Ευρωπαϊκών και Οικουμενικών.  Τη φιλοσοφία αυτή την έχουμε ενστερνιστεί τόσο οι διδάσκοντες, όσο και οι μαθητές μας και οι γονείς τους.  Για αυτό διακηρύττουμε ότι είμαστε: «Σχολείο με Ελληνοκεντρική δυναμική, ευρωπαϊκή διάσταση και παγκόσμια προοπτική».
Τις αξιακές αυτές θέσεις της διακονούμε και της ενισχύουμε σε μια σειρά πρωτοποριακών και καινοτόμων προγραμμάτων.  Και τα προγράμματα αυτά είναι:

• Οι Μαθητικοί Αγώνες Αρχαίου Θεάτρου
• Οι Εμπειρίες Συγκομιδής Καρπών
• Οι Λογοτεχνικές Περιπλανήσεις
• Η προκήρυξη Διαγωνισμών στους τομείς:
  • Του γραπτού λόγου (πεζού και ποιητικού) στην Ελληνική, Αγγλική, Γαλλική  και Γερμανική γλώσσα
  • Της Ρητορικής
  • Των Μαθηματικών
  • Των Φυσικών Επιστημών
  • Της Χημείας και της Βιολογίας
  • Της Πληροφορικής
  • Της Ρομποτικής
  • Του Προγράμματος Απόκτησης Εργασιακής Εμπειρίας (ΠΡ.Α.ΕΡ.ΕΜ)

Αξίζει να επισημάνω ότι τα Βραβεία τα οποία δίνουμε στους  μαθητές μας που παρακολουθούν το Πρόγραμμα Απόκτησης Εργασιακής Εμπειρίας τυγχάνουν εξαιρετικής αναγνώρισης για την εισαγωγή των παιδιών στα Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής.  Και οφείλω να ομολογήσω ότι η εφαρμογή προγραμμάτων εργασιακής εμπειρίας για φοιτητές των Ελληνικών Πανεπιστημίων από το σχολικό έτος 2021-2022 με ενθουσίασε και ένιωσα περήφανος που ανοίγουμε πόρτες για αποτελεσματικότερη κατάρτιση των φοιτητών μας.

Αυτή η πολυποίκιλη πανδαισία προγραμμάτων δημιουργεί τις προϋποθέσεις και εξασφαλίζει το γνωστικό υπόβαθρο στους μαθητές μας να διακρίνονται όχι μόνο στις Πανελλαδικές εξετάσεις αλλά και στις εξετάσεις του ΙΒ DP προγράμματος.

Υπάρχουν ακόμη αρκετά προγράμματα που ο περιορισμένος χρόνος που έχω στη διάθεσή μου δεν μου επιτρέπει να σας τα παρουσιάσω.

Θα ήθελα κλείνοντας την ομιλία μου αυτή να ευχαριστήσω τους δασκάλους Δημοσίων και Ιδιωτικών Σχολείων και τους γονείς των Βιβλιοδρόμων για τη πνευματική τους συνδρομή στην ωραία αυτή προσπάθεια.

Επίσης θα ήθελα να καταθέσω την αγάπη μου και τον θαυμασμό μου στους 100 και πλέον συνεργάτες μου για την επιτυχή διοργάνωση και διεκπεραίωση των Βιβλιοδρομιών. 

Η φιλοδοξία όλων μας είναι όλα τα ελληνόπουλα να αγαπήσουν το βιβλίο τόσο, όσο και τις νέες τεχνολογίες.  Το βιβλίο και οι νέες τεχνολογίες είναι το δίδυμο που θα προσφέρει τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στην ανθρωπότητα.

Εύχομαι οι Βιβλιοδρομίες να απλωθούν σε ολόκληρη την Ελλάδα, την Κύπρο και τον απόδημο Ελληνισμό.