Η γιορτή της Τσικνοπέμπτης έχει τις ρίζες της στην ορθόδοξη παράδοση. Αποτελεί μια μέρα ξεφαντώματος αλλά συγχρόνως και μια μέρα περισυλλογής.
Αφενός, η Τσικνοπέμπτη στην προφανή της έκφανση είναι συνυφασμένη ως μια μέρα διασκέδασης, γλεντιού, οινοποσίας και κυρίως κρεατοφαγίας. Ωστόσο, συντελεί συνάμα το σημείο ορόσημο λίγο πριν αρχίσει η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής του Πάσχα. Επομένως, είναι μια μέρα όπου η γνωστή ρήση <<παν μέτρον άριστον>> του Κλεόβουλου, ενός αρχαίου Έλληνα σοφού, τείνει να παρακάμπτεται και να τίθεται στο περιθώριο "δικαιολογημένα", έστω και για λίγο.
Σύμφωνα με τον αείμνηστο καθηγητή της Λαογραφίας μας Δημήτριο Σ. Λουκάτο, «η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη. Την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λειώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός ή αλλιώς τσίκνα είναι διάχυτος παντού. Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, έχει πάρει και το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη.Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων. Το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».
Την Τσικνοπέμπτη ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα. Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.
Για πολλούς χριστιανούς η Τσικνοπέμπτη συνιστά μια μέρα "υπερβολής", αφετέρου όμως μπορεί να της προσδοθεί ο χαρακτηρισμός "εφαλτήριο", διότι προοικονομεί τον σκληρό αγώνα της νηστείας αλλά και της πνευματικής άσκησης που θα ακολουθήσει, ιδίως για αυτούς που θα νηστέψουν και τις σαράντα μέρες μέχρι το Πάσχα. Έμμεσα, η Τσικνοπέμπτη μας προϊδεάζει για τον "μεγάλο αγώνα", ο οποίος θα τελματωθεί τις άγιες μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, με αποκορύφωμα τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου. Εκείνα τα μεσάνυχτα που δεν είναι σαν όλα τα άλλα. Εκείνο το βράδυ της προσμονής, που εμείς οι χριστιανοί περιμένουμε καρτερικά το αναστάσιμο φως, για να γαληνέψει τις καρδιές μας. Ένα φως που δεν είναι σαν όλα τα άλλα. Ένα φως τρανή πηγή θαυμάτων, το οποίο αναδύεται κάθε χρόνο στο ίδιο μέρος, την ίδια μέρα και αποτελεί τη ζωντανή απόδειξη ότι ο Θεός δεν μας έχει αποστραφεί, δεν μας έχει ξεχάσει, ιδίως τώρα εν καιρώ πανδημίας και παγκόσμιας αβεβαιότητας, για το τι μέλλει γενέσθαι.
Ας αποτελέσει λοιπόν και η φετινή Τσικνοπέμπτη μια μέρα χαράς και αισιοδοξίας για όλους και ταυτόχρονα την απαρχή του μεγάλου προσωπικού "ταξιδιού" του καθενός μας.
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΑΙΟΥ
Εκπαιδευτικού
Την Τσικνοπέμπτη ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα. Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.
Για πολλούς χριστιανούς η Τσικνοπέμπτη συνιστά μια μέρα "υπερβολής", αφετέρου όμως μπορεί να της προσδοθεί ο χαρακτηρισμός "εφαλτήριο", διότι προοικονομεί τον σκληρό αγώνα της νηστείας αλλά και της πνευματικής άσκησης που θα ακολουθήσει, ιδίως για αυτούς που θα νηστέψουν και τις σαράντα μέρες μέχρι το Πάσχα. Έμμεσα, η Τσικνοπέμπτη μας προϊδεάζει για τον "μεγάλο αγώνα", ο οποίος θα τελματωθεί τις άγιες μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, με αποκορύφωμα τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου. Εκείνα τα μεσάνυχτα που δεν είναι σαν όλα τα άλλα. Εκείνο το βράδυ της προσμονής, που εμείς οι χριστιανοί περιμένουμε καρτερικά το αναστάσιμο φως, για να γαληνέψει τις καρδιές μας. Ένα φως που δεν είναι σαν όλα τα άλλα. Ένα φως τρανή πηγή θαυμάτων, το οποίο αναδύεται κάθε χρόνο στο ίδιο μέρος, την ίδια μέρα και αποτελεί τη ζωντανή απόδειξη ότι ο Θεός δεν μας έχει αποστραφεί, δεν μας έχει ξεχάσει, ιδίως τώρα εν καιρώ πανδημίας και παγκόσμιας αβεβαιότητας, για το τι μέλλει γενέσθαι.
Ας αποτελέσει λοιπόν και η φετινή Τσικνοπέμπτη μια μέρα χαράς και αισιοδοξίας για όλους και ταυτόχρονα την απαρχή του μεγάλου προσωπικού "ταξιδιού" του καθενός μας.
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΑΙΟΥ
Εκπαιδευτικού
RSS Feed
