Αφήστε τα παιδιά σας να παίξουν ελεύθερα στη φύση!

Άρθρο της Μαρίας Παπαθανασίου, Διευθύντριας Α′, Β′, Γ′ τάξεων Δημοτικού των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα στο περιοδικό BOOM.

​"Στα Εκπαιδευτήρια Γείτονα, τα παιδιά βρίσκονται ανάμεσα σε δέντρα, κατάφυτους κήπους και αυλές, όπου παίζουν, χαίρονται, εκτονώνονται και μαθαίνουν αποτελεσματικά. Γι’ αυτό και ειδικά στο Νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, ο κήπος μετατρέπεται σε ένα ζωντανό περιβάλλον μάθησης, όπου οι μικροί μαθητές πειραματίζονται, δημιουργούν, ανακαλύπτουν τον κόσμο, αναπτύσσουν δεξιότητες, αποκτούν γνώσεις με βιωματικό τρόπο και μέσα από αυτό προάγεται η πολύπλευρη εξέλιξή τους. Ποια είναι όμως τα οφέλη του ελεύθερου παιχνιδιού στη φύση και με ποιον τρόπο θα το επαναφέρουμε στη ζωή των παιδιών μας;

Πηγή: Περιοδικό Boom

​Τη στιγμή που ο σύγχρονος τρόπος ζωής περιορίζει σημαντικά την επαφή με τη φύση, όλο και περισσότερες έρευνες υπογραμμίζουν τη σπουδαιότητα του υπαίθριου παιχνιδιού για τα παιδιά μας. Η ποικιλία των περιβαλλοντικών ερεθισμάτων, με τα οποία έρχονται σε επαφή τα παιδιά μέσα από ένα παιχνίδι στη φύση, συμβάλλει στην καλύτερη υγεία, τη βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων, την κοινωνικότητα και την ανάπτυξή τους συνολικά, ενώ, κατά κοινή ομολογία ερευνητών, τα παιδιά μαθαίνουν ευκολότερα και καλύτερα στη φύση. Όπως επισημαίνει ο Moss: «Η φύση είναι ένα εργαλείο που βοηθάει ώστε να κατανοήσουν τα παιδιά εκτός από τον εαυτό τους και τον ευρύτερο κόσμο αποκτώντας εμπειρίες που χτίζουν αυτοπεποίθηση». Αντίστοιχα, σύμφωνα με μια δημοσίευση στην Journal of Environmental Psychology, το παιχνίδι στη φύση μειώνει τα συναισθήματα απογοήτευσης ή ανησυχίας στα παιδιά και βελτιώνει τον έλεγχο των παρορμήσεών τους. Μήπως ήρθε η ώρα λοιπόν να αφήσουμε κατά μέρος τους φόβους μας μήπως τα παιδιά μας κρυώσουν, μήπως λερωθούν, μήπως χτυπήσουν ή μήπως εκτεθούν σε μικρόβια, και να δούμε πώς θα ενσωματώσουμε στο πρόγραμμά τους δραστηριότητες στη φύση, ενισχύοντας έτσι τη σωματική υγεία και την ψυχική ευεξία τους;
Ξεκινάμε, για παράδειγμα, με μια βόλτα στο δάσος, που μας προσφέρει έμπνευση και υλικό για αμέτρητες δραστηριότητες, ειδικά την άνοιξη. Τι μπορούμε να κάνουμε;

• Φτιάχνουμε ένα νεραϊδόσπιτο ή ακόμα κι ένα κάστρο: Στην κουφάλα ενός δέντρου, στο δάσος ή στην αυλή του σπιτιού μας, με κουκουνάρια και κλαδιά μπορούμε να φτιάξουμε ένα τέλειο περιβάλλον για νεράιδες και κούκλες, όπου, προσποιούμενοι ένα δείπνο καλεσμένων σε ένα παιχνίδι ρόλων, ενθαρρύνουμε τα παιδιά να αφήσουν ελεύθερη τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Μια άλλη, πολύ καλή ιδέα, που καλλιεργεί τη μνήμη και τις αισθήσεις, είναι, σε ένα ωραίο σημείο του δάσους, να διαβάσουμε το παραμύθι του Κοντορεβιθούλη, να «χαθούμε» στο δάσος και με πετραδάκια που θα μαζέψουμε να βρούμε τον δρόμο της επιστροφής.
• Οργανώνουμε μία αυτοσχέδια παράσταση θεάτρου σκιών: Δένοντας ένα λευκό σεντόνι σαν παραβάν ανάμεσα σε δύο δέντρα, μπορούμε να οργανώσουμε σε ελάχιστο χρόνο ένα «θέατρο σκιών».
• Ώρα για αυγοδρομίες, που πάντα θα διασκεδάζουν μικρούς-μεγάλους! Τα ίδια αυγά (όσα μείνουν γερά) μπορούμε να τα βάψουμε και να τα στολίσουμε, καθώς πλησιάζει και το Πάσχα!
• Σσσς… ακούμε τη φύση: Απλώνοντας μια κουβερτούλα στο χώμα, μπορούμε να ξαπλώσουμε κάτω από τα δέντρα παρατηρώντας τα σύννεφα, τα σχήματα και τις κινήσεις τους και να φανταστούμε ολόκληρες ιστορίες! Μετά, κλείνοντας τα μάτια, ας αφεθούμε στους ήχους της φύσης, που ενισχύουν την ψυχική ευεξία των παιδιών μέσω της αρμονίας και της γαλήνης που νιώθουμε. Ένα παιχνίδι μίμησης ήχων και κινήσεων ζώων είναι πολύ διασκεδαστικό!

Γνωρίζατε ότι... το 89% των παιδιών προτιμάει το υπαίθριο παιχνίδι με τους φίλους (Clarke, 2010); Επομένως, θα πρέπει εμείς οι γονείς «ή να φέρουμε τη φύση εκεί που βρίσκονται τα παιδιά ή να φέρουμε τα παιδιά εκεί που βρίσκεται η φύση», όπως τονίζει η περιβαλλοντική ψυχολόγος Kuo.

Tips:

• Ακόμα κι αν είστε πολύ μακριά από τη φύση, προσαρμόστε έναν χώρο του κήπου ή του μπαλκονιού σας για εξερεύνηση.
• Διαμορφώστε το καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών ώστε να μπορούν να διαθέτουν τουλάχιστον μισή ώρα για περίπατο.
• Μειώστε τον χρόνο χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών και τηλεόρασης.
• Μην ξεχνάτε ότι η μείωση του παιχνιδιού στο φυσικό περιβάλλον έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών (Louv, 2008). Αντίθετα, οι φυσικές δραστηριότητες βοηθούν στη διαμόρφωση της ανάπτυξης του μυοσκελετικού και του ανοσοποιητικού τους συστήματος. 

Πηγές:

• Louv, R. (2008) Last Child in the Woods and the Nature Principle
• Clarke, B. (2010) Family Kids and Youth, Playreport
• Henley, J. (2010) Why our children need to get outside and engage with nature
• Kuo, F.M. (2015) How might contact with nature promote human health?
• Κουθούρης, Χ. (2011), Άσκηση σε φυσικό περιβάλλον/υγεία/ποιότητα ζωής