Δεκαπέντε μαθητές και μαθήτριες της Β΄ Λυκείου, του Θετικού Προσανατολισμού και του ΙΒ1, με τη συνοδεία δύο καθηγητών τους, είχαν την ευκαιρία να πραγματοποίησουν εκπαιδευτική επίσκεψη στην Ελβετία και στη Γαλλία, από τις 10 έως τις 13 Σεπτεμβρίου 2024. Τα τελευταία χρόνια πλήθος σχολείων από όλο τον κόσμο επισκέπτεται το πολύ γνωστό πλέον ευρωπαικό κέντρο πυρηνικής έρευνας, CERN, δεν πραγματοποιούν όμως όλα το σύνθετο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που διοργανώνει το δικό μας σχολείο. Το πρόγραμμά μας υλοποιήθηκε ως εξής:
Tην πρώτη μέρα η ομάδα μας κατευθύνθηκε από τη Ζυρίχη στη Βέρνη, όπου επισκέφθηκε το Ιστορικό Μουσείο της πόλης, σημαντικό μέρος του οποίου είναι αφιερωμένο στον Albert Einstein. Ο εξαιρετικός τρόπος παρουσίασης της ζωής και του έργου του Einstein στον χώρο του μουσείου, αλλά και η υποδειγματική ξενάγηση της κ. Anna Bahler, μας βοήθησε να αντιληφθούμε ακόμη καλύτερα το μέγεθος αυτού του τόσο επιδραστικού επιστήμονα. Επίσης, το πρόγραμμα της ημέρας περιλάμβανε επίσκεψη της παλιάς πόλης της Βέρνης και του Ολυμπιακού Μουσείου της Λωζάνης, ενός μουσείου με έντονη την παρουσία της Αρχαίας Ελλάδας στα εκθέματα και τις διάφορες εκθέσεις. Εντυπωσιακές οι συλλογές με ολυμπιακές σημαίες, τρόπαια, δάδες, στολές αθλητών, ιστορικές εκδόσεις κ.ά. Πρωτότυπη και με πρόκληση για παιχνίδι η διαδραστική έκθεση των σπορ. Η μέρα έκλεισε με τη μετάβαση στο Annecy στη Γαλλία, όπου και το ξενοδοχείο όπου καταλύσαμε. Το Annecy μοιάζει με τη Βενετία λόγω των καναλιών του, ενώ οι γραφικές κατοικίες κατά μήκος της λίμνης του δημιουργούν ένα παραμυθένιο σκηνικό.
Τη δεύτερη μέρα, βρεθήκαμε στο CERN, στη Γενεύη της Ελβετίας, το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων στον κόσμο, που ήταν και ο βασικός λόγος του ταξιδιού μας. Αρχικά επισκεφθήκαμε το CERN Science Gateway όπου συμμετείχαμε σε αυθεντικές, καινοτόμες και πραγματικά πρωτότυπες δραστηριότητες μέσα από τις διαδραστικές εκθέσεις Discover CERN, Our Universe, Quantum World και την εικαστική έκθεση Exploring the Unknown. Το CERN Science Gateway είναι το νέο, αρχιτεκτονικά καινοτόμο, κέντρο εκπαίδευσης και ενημέρωσης για την επιστήμη και την έρευνα που πραγματοποιείται στο CERΝ.
Στη συνέχεια, συναντήσαμε τον ερευνητή κ. Δαμιανόγλου που μας ξενάγησε στο Synchrocyclotron (SC), τον πρώτο επιταχυντή του CERN, και μας ενημέρωσε διεξοδικά για τη λειτουργία και τις ανακαλύψεις που έγιναν εκεί, μέσα από μια εξαιρετική και πραγματικά εμπνευσμένη οπτικοακουστική παρουσίαση. Ακολούθησε η επίσκεψη στο εργαστήριο μαγνητών του CERN, όπου ο κ. Δαμιανόγλου με την κ. Αβραμίδου παρουσίασαν και εξήγησαν τη λειτουργία του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων, LHC (Large Hadron Collider), και ιδιαίτερα των μαγνητών, που βρίσκονται κατά μήκος του σωλήνα επιτάχυνσης. Ο κυκλικός επιταχυντής LHC έχει περίμετρο 27 km με διάμετρο περίπου 9km και βρίσκεται σε βάθος 70 έως 100m κάτω από το έδαφος.
Η πρωινή μας επίσκεψη έκλεισε με περιήγηση και ξενάγηση με τον κ. Δαμιανόγλου στις επίγειες εγκαταστάσεις του πειράματος ATLAS (A Toroidal Large Hadron Collider Apparatus). Tο πείραμα ATLAS ανιχνεύει τα μικροσκοπικά υποατομικά σωματίδια που δημιουργούνται όταν οι δέσμες σωματιδίων (πρωτονίων), που επιταχύνονται στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), συγκρούονται και συντρίβονται μεταξύ τους με σχεδόν την ταχύτητα του φωτός. Στο πείραμα ATLAS ανακαλύφηκε το 2012 το σωματίδιο Higgs, «Το σωματίδιο του Θεού», ένα θεμελιώδες σωματίδιο απαραίτητο για την ερμηνεία της δομής της ύλης.
Το απόγευμα συναντήσαμε τη φυσικό και ερευνήτρια του κέντρου, κ. Χατζηφωτιάδου, η οποία μας ξενάγησε στην έκθεση και τις επίγειες εγκαταστάσεις του πειράματος ALICE (A Large Ion Collider Experiment). Το πείραμα ALICE ανιχνεύει τα σωματίδια που δημιουργούνται από τη σύγκρουση βαρέων ιόντων (μολύβδου) στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC). Έχει σχεδιαστεί για να μελετά τη φυσική της ύλης που αλληλεπιδρά έντονα σε ακραίες ενεργειακές πυκνότητες, όπου σχηματίζεται μια φάση ύλης που ονομάζεται πλάσμα κουάρκ-γλουονίων.
Σε όλη τη διάρκεια της επίσκεψης στο CERN, οι μαθητές απηύθυναν ερωτήσεις στους ερευνητές, που απαντούσαν πάντα με απλό και κατανοητό τρόπο. Συνολικά η εμπειρία και τα συναισθήματα ήταν μοναδικά για όλους μας, καθώς οι μαθητές και οι μαθήτριες του Σχολείου μας βρέθηκαν στην καρδιά της σύγχρονης επιστημονικής πρωτοπορίας και δημιουργικότητας.
Το απόγευμα επισκεφθήκαμε τη Γενεύη: Palais des Nations, Broken Chair sculpture, Flower Clock, Ile Rousseau, Cathedrale de Saint-Pierre, Place Bourg du Four, κ.ά.
Την τρίτη μέρα, επισκεφθήκαμε το ESRF (European Synchrotron Radiation Facility) στη Grenoble της Γαλλίας, ένα ερευνητικό κέντρο που παράγει ακτίνες Χ εξαιρετικά μεγάλης έντασης και διακριτικής ικανότητας, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε μια ποικιλία εφαρμογών στη φυσική, τη χημεία, την επιστήμη υλικών, τη γεωφυσική, τη βιολογία, την ιατρική, καθώς και σε βιομηχανικές εφαρμογές, όπως στη φαρμακευτική, τη μικροηλεκτρονική, τα πετροχημικά, κ.ά. Μας υποδέχθηκε και παρουσίασε τις δραστηριότητες του κέντρου ο κ. Yannick Lakaze, Γεωλόγος, υπεύθυνος επικοινωνίας του ESRF. Η παρουσίαση εξαιρετική, με αρκετές ερωτήσεις από τα παιδιά.
Στη συνέχεια, ξεναγηθήκαμε από δύο Έλληνες ερευνητές του κέντρου στον επιταχυντή σύγχροτρον, που παράγει τις ακτίνες-Χ, καθώς και στους χώρους των πειραμάτων-εφαρμογών, με χρήση των ακτίνων-Χ. Η απλότητα, η άνεση και ο ενθουσιασμός των ξεναγών, μας ενθάρρυναν να διατυπώσουμε τις απορίες μας και έτσι να κατανοήσουμε καλύτερα τη λειτουργία του επιταχυντή και τις εφαρμογές των ακτίνων-Χ.
Εξαιρετική ευκαιρία για την επόμενη επίσκεψη, η πρόσκληση του κ. Lacaze, να συμμετέχουμε σε ένα ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Λυκείου, όπου οι μαθητές συμμετέχουν σε πειράματα, με την καθοδήγηση ερευνητών του κέντρου, από το πρωί έως αργά το απόγευμα.
Το μεσημέρι περιηγηθήκαμε την παλιά πόλη και το κάστρο της Γκρενόμπλ, με τη μαγευτική θέα προς την κοιλάδα του ποταμού Ιζέρ. Μάλλον το σημείο όπου βγάλαμε τις περισσότερες φωτογραφίες.
Την τέταρτη και τελευταία μέρα επισκεφθήκαμε το Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Λωζάνης, EPFL (École polytechnique fédérale de Lausanne). Το EPFL κατέχει την 1η θέση στην Ευρώπη και τη 10η παγκοσμίως στον χώρο της Μηχανικής και της Επιστήμης Υπολογιστών, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται ανάμεσα στα σημαντικότερα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα παγκοσμίως. Αρχικά επισκεφθήκαμε και ξεναγηθήκαμε από την κ. Νesus Ilyassa στο Rolex Learning Center, RLC, ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικά και κατασκευαστικά κτίριο του EPFL. Το RLC αποτελεί ένα εργαστήριο μάθησης, βιβλιοθήκη και διεθνή πολιτιστικό κόμβο για το EPFL, ανοιχτό τόσο στους φοιτητές όσο και στο κοινό.
Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε το Swiss Plasma Center, SPC, ένα εργαστήριο πρωτοπόρο στην έρευνα σε σχέση με την πυρηνική σύντηξη. Η πυρηνική σύντηξη είναι η βασική διαδικασία παραγωγής ενέργειας στον Ήλιο. Η σύντηξη είναι μια πολλά υποσχόμενη «πράσινη» πηγή ενέργειας, καθώς έχει τη δυνατότητα να παρέχει σε όλους μια άφθονη, ασφαλή και καθαρή ενέργεια. Στο εργαστήριο μας υποδέχθηκε και παρουσίασε τις δραστηριότητές του ο κ. Richard Martin, φυσικός, ερευνητής του κέντρου. Ο ίδιος μας ξενάγησε στο βασικό όργανο του εργαστηρίου, τον εντυπωσιακό αντιδραστήρα πυρηνικής σύντηξης, TCV Tokamak.
Ακόμη μια επιτυχημένη εκπαιδευτική εξόρμηση έφτασε στο τέλος της, για να δρομολογήσει κάποια άλλη εξίσου ή και περισσότερο πετυχημένη! Επιστρέψαμε ενθουσιασμένοι, έχοντας την αίσθηση ότι, έστω για λίγο, μυηθήκαμε στο θαύμα της σύγχρονης επιστημονικής πρωτοπορίας, που μελετά και αποκαλύπτει τα μυστήρια του σύμπαντος.
Συγχαρητήρια στους μαθητές και στις μαθήτριές μας μας για την εξαιρετική συνεργασία με τους καθηγητές τους και μεταξύ τους, αλλά και για την άψογη συμπεριφορά τους σε όλους τους ερευνητικούς χώρους που επισκεφθήκαμε.
Τους ευχόμαστε να είναι πάντα επιστημονικά φιλοπερίεργοι, να διψούν για γνώση, να κοιτάζουν πάντα ψηλά! Το αξίζουν!
Τη δεύτερη μέρα, βρεθήκαμε στο CERN, στη Γενεύη της Ελβετίας, το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο στη Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων στον κόσμο, που ήταν και ο βασικός λόγος του ταξιδιού μας. Αρχικά επισκεφθήκαμε το CERN Science Gateway όπου συμμετείχαμε σε αυθεντικές, καινοτόμες και πραγματικά πρωτότυπες δραστηριότητες μέσα από τις διαδραστικές εκθέσεις Discover CERN, Our Universe, Quantum World και την εικαστική έκθεση Exploring the Unknown. Το CERN Science Gateway είναι το νέο, αρχιτεκτονικά καινοτόμο, κέντρο εκπαίδευσης και ενημέρωσης για την επιστήμη και την έρευνα που πραγματοποιείται στο CERΝ.
Στη συνέχεια, συναντήσαμε τον ερευνητή κ. Δαμιανόγλου που μας ξενάγησε στο Synchrocyclotron (SC), τον πρώτο επιταχυντή του CERN, και μας ενημέρωσε διεξοδικά για τη λειτουργία και τις ανακαλύψεις που έγιναν εκεί, μέσα από μια εξαιρετική και πραγματικά εμπνευσμένη οπτικοακουστική παρουσίαση. Ακολούθησε η επίσκεψη στο εργαστήριο μαγνητών του CERN, όπου ο κ. Δαμιανόγλου με την κ. Αβραμίδου παρουσίασαν και εξήγησαν τη λειτουργία του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων, LHC (Large Hadron Collider), και ιδιαίτερα των μαγνητών, που βρίσκονται κατά μήκος του σωλήνα επιτάχυνσης. Ο κυκλικός επιταχυντής LHC έχει περίμετρο 27 km με διάμετρο περίπου 9km και βρίσκεται σε βάθος 70 έως 100m κάτω από το έδαφος.
Η πρωινή μας επίσκεψη έκλεισε με περιήγηση και ξενάγηση με τον κ. Δαμιανόγλου στις επίγειες εγκαταστάσεις του πειράματος ATLAS (A Toroidal Large Hadron Collider Apparatus). Tο πείραμα ATLAS ανιχνεύει τα μικροσκοπικά υποατομικά σωματίδια που δημιουργούνται όταν οι δέσμες σωματιδίων (πρωτονίων), που επιταχύνονται στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), συγκρούονται και συντρίβονται μεταξύ τους με σχεδόν την ταχύτητα του φωτός. Στο πείραμα ATLAS ανακαλύφηκε το 2012 το σωματίδιο Higgs, «Το σωματίδιο του Θεού», ένα θεμελιώδες σωματίδιο απαραίτητο για την ερμηνεία της δομής της ύλης.
Το απόγευμα συναντήσαμε τη φυσικό και ερευνήτρια του κέντρου, κ. Χατζηφωτιάδου, η οποία μας ξενάγησε στην έκθεση και τις επίγειες εγκαταστάσεις του πειράματος ALICE (A Large Ion Collider Experiment). Το πείραμα ALICE ανιχνεύει τα σωματίδια που δημιουργούνται από τη σύγκρουση βαρέων ιόντων (μολύβδου) στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC). Έχει σχεδιαστεί για να μελετά τη φυσική της ύλης που αλληλεπιδρά έντονα σε ακραίες ενεργειακές πυκνότητες, όπου σχηματίζεται μια φάση ύλης που ονομάζεται πλάσμα κουάρκ-γλουονίων.
Σε όλη τη διάρκεια της επίσκεψης στο CERN, οι μαθητές απηύθυναν ερωτήσεις στους ερευνητές, που απαντούσαν πάντα με απλό και κατανοητό τρόπο. Συνολικά η εμπειρία και τα συναισθήματα ήταν μοναδικά για όλους μας, καθώς οι μαθητές και οι μαθήτριες του Σχολείου μας βρέθηκαν στην καρδιά της σύγχρονης επιστημονικής πρωτοπορίας και δημιουργικότητας.
Το απόγευμα επισκεφθήκαμε τη Γενεύη: Palais des Nations, Broken Chair sculpture, Flower Clock, Ile Rousseau, Cathedrale de Saint-Pierre, Place Bourg du Four, κ.ά.
Την τρίτη μέρα, επισκεφθήκαμε το ESRF (European Synchrotron Radiation Facility) στη Grenoble της Γαλλίας, ένα ερευνητικό κέντρο που παράγει ακτίνες Χ εξαιρετικά μεγάλης έντασης και διακριτικής ικανότητας, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε μια ποικιλία εφαρμογών στη φυσική, τη χημεία, την επιστήμη υλικών, τη γεωφυσική, τη βιολογία, την ιατρική, καθώς και σε βιομηχανικές εφαρμογές, όπως στη φαρμακευτική, τη μικροηλεκτρονική, τα πετροχημικά, κ.ά. Μας υποδέχθηκε και παρουσίασε τις δραστηριότητες του κέντρου ο κ. Yannick Lakaze, Γεωλόγος, υπεύθυνος επικοινωνίας του ESRF. Η παρουσίαση εξαιρετική, με αρκετές ερωτήσεις από τα παιδιά.
Στη συνέχεια, ξεναγηθήκαμε από δύο Έλληνες ερευνητές του κέντρου στον επιταχυντή σύγχροτρον, που παράγει τις ακτίνες-Χ, καθώς και στους χώρους των πειραμάτων-εφαρμογών, με χρήση των ακτίνων-Χ. Η απλότητα, η άνεση και ο ενθουσιασμός των ξεναγών, μας ενθάρρυναν να διατυπώσουμε τις απορίες μας και έτσι να κατανοήσουμε καλύτερα τη λειτουργία του επιταχυντή και τις εφαρμογές των ακτίνων-Χ.
Εξαιρετική ευκαιρία για την επόμενη επίσκεψη, η πρόσκληση του κ. Lacaze, να συμμετέχουμε σε ένα ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Λυκείου, όπου οι μαθητές συμμετέχουν σε πειράματα, με την καθοδήγηση ερευνητών του κέντρου, από το πρωί έως αργά το απόγευμα.
Το μεσημέρι περιηγηθήκαμε την παλιά πόλη και το κάστρο της Γκρενόμπλ, με τη μαγευτική θέα προς την κοιλάδα του ποταμού Ιζέρ. Μάλλον το σημείο όπου βγάλαμε τις περισσότερες φωτογραφίες.
Την τέταρτη και τελευταία μέρα επισκεφθήκαμε το Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Λωζάνης, EPFL (École polytechnique fédérale de Lausanne). Το EPFL κατέχει την 1η θέση στην Ευρώπη και τη 10η παγκοσμίως στον χώρο της Μηχανικής και της Επιστήμης Υπολογιστών, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται ανάμεσα στα σημαντικότερα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα παγκοσμίως. Αρχικά επισκεφθήκαμε και ξεναγηθήκαμε από την κ. Νesus Ilyassa στο Rolex Learning Center, RLC, ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικά και κατασκευαστικά κτίριο του EPFL. Το RLC αποτελεί ένα εργαστήριο μάθησης, βιβλιοθήκη και διεθνή πολιτιστικό κόμβο για το EPFL, ανοιχτό τόσο στους φοιτητές όσο και στο κοινό.
Στη συνέχεια, επισκεφθήκαμε το Swiss Plasma Center, SPC, ένα εργαστήριο πρωτοπόρο στην έρευνα σε σχέση με την πυρηνική σύντηξη. Η πυρηνική σύντηξη είναι η βασική διαδικασία παραγωγής ενέργειας στον Ήλιο. Η σύντηξη είναι μια πολλά υποσχόμενη «πράσινη» πηγή ενέργειας, καθώς έχει τη δυνατότητα να παρέχει σε όλους μια άφθονη, ασφαλή και καθαρή ενέργεια. Στο εργαστήριο μας υποδέχθηκε και παρουσίασε τις δραστηριότητές του ο κ. Richard Martin, φυσικός, ερευνητής του κέντρου. Ο ίδιος μας ξενάγησε στο βασικό όργανο του εργαστηρίου, τον εντυπωσιακό αντιδραστήρα πυρηνικής σύντηξης, TCV Tokamak.
Ακόμη μια επιτυχημένη εκπαιδευτική εξόρμηση έφτασε στο τέλος της, για να δρομολογήσει κάποια άλλη εξίσου ή και περισσότερο πετυχημένη! Επιστρέψαμε ενθουσιασμένοι, έχοντας την αίσθηση ότι, έστω για λίγο, μυηθήκαμε στο θαύμα της σύγχρονης επιστημονικής πρωτοπορίας, που μελετά και αποκαλύπτει τα μυστήρια του σύμπαντος.
Συγχαρητήρια στους μαθητές και στις μαθήτριές μας μας για την εξαιρετική συνεργασία με τους καθηγητές τους και μεταξύ τους, αλλά και για την άψογη συμπεριφορά τους σε όλους τους ερευνητικούς χώρους που επισκεφθήκαμε.
Τους ευχόμαστε να είναι πάντα επιστημονικά φιλοπερίεργοι, να διψούν για γνώση, να κοιτάζουν πάντα ψηλά! Το αξίζουν!
RSS Feed
